Er is deze verkiezingen veel strategisch gestemd. Iets meer dan een kwart van de kiezers geeft aan, in meer of mindere mate, een strategische stem uitgebracht te hebben. Dat blijkt uit onderzoek van Ipsos Synovate onder 3.166 Nederlanders, uitgevoerd in opdracht van de NOS. Overigens heeft slechts vijf procent van de kiezers echt tegen hun gevoel gestemd. De meeste strategische stemmers twijfelden toch al tussen twee partijen, maar strategische overwegingen hebben uiteindelijk de doorslag gegeven.
Een behoorlijke groep kiezers besluit pas op het laatste moment wat ze gaan stemmen. Twaalf procent van de kiezers heeft pas op de verkiezingsdag zelf besloten wat ze gaan stemmen. En nog eens negen procent van de kiezers had net iets eerder hun keuze gemaakt: één dag voor de verkiezingen. Overigens zijn ook veel kiezers honkvast. Vier van de tien kiezers wist twee maanden geleden al wat zij vandaag zouden stemmen.
Niet verrassend profiteren vooral de PvdA en de VVD van strategische stemmers. Opvallend is echter dat ook D66 en het CDA strategisch worden gekozen. Van de D66 stemmers zegt 27 procent dat hun stem op D66 een strategische stem was. Van de CDA stemmers heeft één op de vijf strategisch voor het CDA gekozen.
Dat kiezers met hun stem invloed willen uitoefenen op de coalitievorming, blijkt ook uit de redenen van oud PVV stemmers deze keer niet op de PVV te stemmen. Van de oud PVV stemmers zegt 43 procent niet op de PVV te hebben gestemd, omdat het geen zin heeft: de andere partijen willen toch niet met de PVV samenwerken
Er zijn de afgelopen verkiezingscampagne veel televisiedebatten geweest. Te veel, vindt 54 procent van de Nederlanders. Voor twee op de tien kiezers hebben de debatten echter wel een rol gespeeld bij het bepalen van hun stemkeuze. Ook zien we de thematiek van de debatten terug in de thema’s op basis waarvan kiezers hun keuze hebben bepaald: ruim de helft vertelt te hebben gelet op standpunten over de economische crisis en de zorg. De standpunten over Europa hebben tevens bij veel mensen een rol gespeeld, bij iets minder dan de helft om precies te zijn.
Overigens wordt, naast de televisiedebatten, ook de hoeveelheid peilingen bekritiseerd. Iets meer dan de helft van de Nederlanders vindt dat het de afgelopen maand best wat minder had gekund. Maar door die peilingen, wisten de kiezers wel dat het spannende verkiezingen zouden worden. Het politieke krachtenveld liet vlak voor de verkiezingen een duidelijke titanenstrijd zien tussen de VVD en de PvdA. Is dat reden geweest om te gaan stemmen? 12 Procent van de kiezers geeft toe dat dit er toe heeft bijgedragen dat ze zijn gaan stemmen.